We bouwen graag aan de toekomst, maar vergeten soms wat er al ligt. Veel van onze infrastructuur is aan het einde van de levensduur. Bruggen zijn oud en niet berekend op de huidige belasting, spoorlijnen slijten en kades verzakken – de wereld van assetmanagement kraakt onder druk, terwijl de ambities voor de toekomst alleen maar groeien. Daarom zijn we in gesprek gegaan met expert Jacco Zwemer, auteur van het boek ‘Beheer, macht en invloed: Assetmanagement in een politiek-bestuurlijke context’.
We willen vooruit – bouwen aan een slimme, duurzame toekomst – maar vergeten soms wat er al ligt. Jacco Zwemer stelt dan ook dat assetmanagement veel meer is dan enkel onderhoud: “We hebben zoveel infrastructuur die we moeten behouden, maar beheer wordt vaak als ‘niet sexy’ gezien. Terwijl het juist belangrijk is voor de toekomst van onze infrastructuur. Wanneer we deze verouderende assets niet goed beheren, zullen we in de toekomst tegen enorme problemen aanlopen.”
Het belang van goed beheer en goede samenwerking
De focus moet niet alleen liggen op het vernieuwen van onze infrastructuur, maar ook op het beheren van wat er al is. Dit is geen makkelijke opgave, aangezien veel van deze assets verouderd zijn en de vervangingsopgave steeds urgenter wordt. Assetmanagement draait al lang niet meer alleen om ‘onderhoud’. Het gaat om keuzes maken: wat behouden we, wat vervangen we en wanneer? Daarbij spelen risico’s, prestaties en kosten een sleutelrol. Maar misschien nog wel belangrijker: de manier waarop we samenwerken.
Zwemer wijst op een valkuil die veel organisaties kennen: de projectteams en de beheerders opereren in hun eigen werelden. Terwijl de grootste opgaven zich juist tussen die twee gebieden afspelen.
“De manier waarop we met elkaar omgaan binnen organisaties is enorm belangrijk,” legt hij uit. “Het gaat niet alleen om de harde kant van de techniek en financiën, maar ook om de zachte kant: hoe werken we samen? Het succes van assetmanagement staat of valt met de samenwerking tussen beheerders, projectteams en bestuurders.”
De rol van politiek en bestuur
Er wordt vaak gezegd dat assetmanagement onvoldoende aandacht krijgt in de politiek, vooral wanneer alles goed gaat. Pas als er incidenten gebeuren of als er extra bij kosten bij komen kijken komt assetmanagement op de agenda. Terwijl de structurele problemen — zoals veroudering, personeelskrapte en klimaatimpact — om veel meer aandacht vragen.
Goed beheer is onzichtbaar. Niemand leest het nieuws als een brug veilig overeind blijft. Deze momenten moeten we beter kunnen benutten. “Je moet laten zien wat er allemaal gebeurt om te voorkomen dat dingen misgaan, hoe de mannen en vrouwen midden in de nacht aan het spoor staan te werken om te voorkomen dat de werkzaamheden langer duren”, stelt Zwemer. “Dan krijgt het werk van beheerders meer waardering én begrip.”
Daarnaast benadrukt Zwemer hoe belangrijk het is dat bestuurders en directies eigenaarschap nemen: zij bepalen immers de koers en de middelen. Alles wat belangrijk is, hoort op de bestuurlijke tafel en dat geldt zeker voor beheer. Hier worden keuzes gemaakt over risico’s, budgetten en maatschappelijke waarde.
Maar daar wringt het nog vaak, want terwijl nieuwbouwprojecten makkelijker aandacht én budget krijgen, is investeren in onderhoud minder populair. “Goed beheer kost geld, maar levert ook veel op,” stelt Zwemer. “Faalkosten, veiligheidsrisico’s en maatschappelijke schade zijn vaak het gevolg van slecht of versnipperd beheer. Toch wordt bij bezuinigingen vaak eerst naar onderhoud gekeken.” Een onevenwicht die deels voortkomt uit verkokering binnen organisaties, waarbij beheerders hun plek aan tafel eerst moeten verdienen.
Framing speelt daarbij een grotere rol dan je zou hopen. Assetmanagement mag inhoudelijk nog zo belangrijk zijn, het komt pas op de agenda als het goed wordt gepositioneerd. “Framing is soms belangrijker dan goed assetmanagement,” stelt onze collega Marc van den Elzen. Dat zou eigenlijk niet nodig moeten zijn, goed beheer verdient zijn plek vanzelf.
De toekomst van assetmanagement
De grootste uitdaging voor assetmanagement is het beheer van de verouderende infrastructuur. Het is niet alleen een kwestie van nieuwbouw, maar vooral het onderhouden, vernieuwen en toekomstbestendig maken van bestaande assets. Dit vraagt om een andere mindset en een integrale benadering van assetmanagement, waarbij niet alleen gekeken wordt naar techniek en financiën, maar ook naar de impact op de maatschappij en het milieu.
“De uitdaging is niet alleen het bouwen van nieuwe infrastructuur, maar ook het duurzaam beheren van de assets die we al hebben,” zegt Zwemer. “Er zijn miljarden euro’s geïnvesteerd in onze infrastructuur en we moeten ervoor zorgen dat deze waarde wordt behouden. Dat betekent dat we moeten leren omgaan met veroudering en zorgen voor de lange termijn.”
Van versnippering naar verbinding met impact
Er gebeurt al veel op het gebied van assetmanagement, maar vaak nog versnipperd. Volgens Zwemer is het tijd voor meer samenhang en dat begint bij een gedeelde taal tussen beleid, bestuur en uitvoering. Alleen als iedereen hetzelfde begrippenkader hanteert, kunnen we effectief samenwerken aan de toekomst van onze infrastructuur. Bedrijven als Assets4mobility kunnen daarin een belangrijke verbindende rol spelen. Niet alleen door kennis en systemen in te brengen, maar ook door het gedachtegoed toegankelijk te maken — voor vakmensen én bestuurders.
“Assetmanagement is geen bedreiging voor het vakmanschap. Het maakt juist zichtbaar hoe waardevol dat vakmanschap is.”
De belangrijkste boodschap is duidelijk: goed assetmanagement is nodig voor de toekomst. Dit vergt niet alleen technische kennis, maar ook een cultuur van samenwerking, lange termijn denken en het vermogen om de juiste beslissingen te nemen op bestuurlijk niveau. Door de zachte kant van assetmanagement net zo serieus te nemen als de technische en financiële aspecten, kunnen we onze infrastructuur beter onderhouden en toekomstbestendig maken.
Herken je deze uitdagingen in jouw organisatie? Laten we samen kijken hoe we beheer en assetmanagement naar een hoger niveau kunnen tillen – praktisch, strategisch en met maatschappelijke impact. Neem contact met ons op!
